HPV, papilloma virüsünün neden olduğu ve cinsel ilişki de dahil olmak üzere çeşitli yollarla bulaşabilen bir enfeksiyondur. Hastalığın hiçbir belirti vermeden kendi kendine düzeldiğine inanılsa da tedavi edilmediği takdirde kadın cinselliği için tehdit oluşturabiliyor. Uzmanlar aşı için en uygun yaşın henüz cinsel aktivitenin başlamadığı 10 ila 14 yaş arası olduğunu söylüyor.
HPV Nedir
İnsan papilloma virüsü (HPV), cildi enfekte eden bir virüs grubudur ve en yaygın cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur (CYBE). HPV’nin 200’den fazla türü vardır ve bunların yaklaşık 40’ı, virüs bulaşmış bir kişiyle doğrudan cinsel temas yoluyla bulaşır. Bu türlerden bazıları genital siğiller ve kanser gibi sağlık sorunlarına neden olabilir. HPV enfeksiyonuna karşı aşılama, HPV enfeksiyonundan sonra gelişmesi 20 yıl veya daha uzun sürebilen rahim ağzı kanserine karşı en iyi korumadır. HPV genellikle vajinal, oral veya anal seks yoluyla bulaşır ve çoğu kadın HPV taşıdığını bilmez çünkü genellikle herhangi bir belirtiye neden olmaz ve genellikle kendi kendine geçer.
HPV’nin gelişiminde cinsellik gibi bir konunun rol oynaması, kadınları ahlaki yargılarla baş başa bırakıyor. Ağırlıklı olarak aşılarla tedavi edilen bu hastalığın kadınlara getirdiği psikolojik ve sosyal yük ne yazık ki göz ardı ediliyor.
Bu hastalığın kadınlara yüklediği bir diğer yük de aşının tüm ülkelerde ücretsiz olmaması ve dolayısıyla aşıya erişimin zor olmasıdır. Bu durum, kadınların tedavi edilmediği takdirde HPV gibi rahim ağzı kanserine yol açabilecek bir durumla yaşamasına neden olabilir.
Ancak HPV sadece kadınlarda sorun yaratmaz. Erkekler de bu hastalıkla mücadele ediyor… HPV, kişinin sağlığını tehdit eden bir hastalık ama erken teşhis edilirse aşı yoluyla kolaylıkla önlenebiliyor.
HPV’yi tespit etmek her zaman kolay değildir.
HPV genital bölgede siğillere neden olur. Ancak her HPV türü genital siğillere neden olmaz. Bazen vücudunda siğil bulunmayan HPV ile enfekte kişilerin de bulunduğu tespit edilmiştir.
Her HPV türü yüksek riskli olarak kabul edilmez. Düşük riskli HPV türleri – 6, 11, 40, 42, 44, 54, 61, 70, 72 ve 81. Yüksek riskli HPV türleri – 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 ve 68. HPV enfeksiyonunun ciddiyeti göz önüne alındığında, düzenli tıbbi muayenelerden geçmek mantıklı görünmektedir. Ancak siğilleri gidermek için yapılan tıbbi muayeneler veya tedaviler her zaman başarılı olmaz.
HPV sadece kadın sağlığı için değil erkek sağlığı açısından da tehlikelidir.
HPV hem erkekleri hem de kadınları etkileyebilen bir virüstür. Prezervatif HPV’ye karşı tam koruma sağlamaz. Çünkü prezervatif genital bölgenin tamamını korumaz. HPV bulaşmasının kaynağını belirlemek zor olabilir.
Bu virüse yakalanma riski cinsel ilişkinin ilk anından itibaren mevcuttur. Her ne kadar bu virüsten korunmak için tek eşlilik tavsiye edilse de partnerinize bu virüs bulaştıysa şunu bilmelisiniz ki tek eşlilik veya çok eşlilik virüsün vücudunuza girmesine engel olmayacaktır.
Yüksek riskli HPV türleri vajinal kansere, anal kansere, vulva kanserine, penis kanserine ve orofarinks (bademcik, gırtlak bölgesi) kanserine neden olabilir. Gördüğünüz gibi HPV penis kanserine de yol açtığı için erkek sağlığı açısından da ciddi bir tehdit oluşturuyor. HPV’den korunmak için aşının sadece kadınlara önerilmediği söylenebilir.
HPV aşısını yaptırırsak HPV’den kurtulur muyuz?
HPV aşısı HPV’nin neden olduğu enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. Özellikle aşının HPV’nin neden olduğu rahim ağzı kanserine karşı bir savaşçı olduğunu söyleyebiliriz. HPV aşısı yaptırmadan önce HPV virüsüne yakalanmanızı beklemek doğru değildir.
Üç tip HPV aşısı vardır. Bu; Gardasil, Gardasil-9 ve Cervarix. Gardasil HPV tip 6, 11, 16, 18’e karşı koruma sağlar. Gardasil tip 9’a (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58) karşı etkilidir. Cervarix HPV tip 16 ve 18’e karşı etkilidir. 14 yaşına kadar bu aşılardan 2 doz yeterlidir. HPV aşıları 14 yaş üstü kişilere 3 dozdan oluşur ve 6 ay boyunca 2’şer aylık aralıklarla yapılır.
Virüs vücuda girmeden önce aşının daha etkili olması bekleniyor. Ancak HPV’nin bir türü ile enfekte olan bir kişi, HPV aşısı yaptırarak yine de diğer HPV türlerine karşı korunabilir. HPV’nin neden olduğu kanser ameliyat, radyasyon tedavisi veya kemoterapi gerektirebilir.
Dünya Sağlık Örgütü ve Avustralya Kanser Konseyi, insanların HPV aşısı yaptırması gerektiğini söylüyor. Hatta Dünya Sağlık Örgütü, 2020 yılında dünya çapında rahim ağzı kanseriyle mücadele misyonu kapsamında, kanseri ortadan kaldırabilecek bir strateji olarak aşıyı kamuoyuna tanıttı.
HPV aşısı vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudun HPV’ye karşı koruma sağlayacak antikorlar üretmesini sağlar. Bu aşı, HPV gibi önemli sağlık riski oluşturan bir hastalığa karşı bu kadar iyi koruma sağlıyorsa ve Dünya Sağlık Örgütü, herkesin bu aşıyı yaptırması gerektiğini söylese de, neden HPV bugün hâlâ koruyucu bir sağlık sorunu değil? Bunun nedeni ise aşının her ülkede ücretsiz olmaması ve dolayısıyla herkesin kullanımına açık olmamasıdır.
Ne yazık ki HPV aşısı her ülkede ulusal aşı programında yer almamaktadır.
HPV aşısı 2006 yılında uygulamaya konuldu ve bazı ülkeler aşıyı kadınlara yönelik zorunlu aşılama programlarının bir parçası haline getirdi. Avustralya, HPV aşısını okul aşılama programına dahil eden ilk ülke oldu. Aşılar söz konusu olduğunda Avustralya, rahim ağzı kanserini sıfıra indirme konusunda kararlı bir ülke olarak öne çıkıyor.
Avustralya’nın ardından HPV aşısını aşılama programlarına dahil eden ülkeler şöyle; İngiltere, ABD, Belçika ve Danimarka. HPV aşısı 2016 yılından bu yana 70 ülkede ulusal aşılama programına dahil edilmiştir. Ayrıca STK desteği ve bilimsel gelişmeler sayesinde HPV aşısının az gelişmiş ve orta gelirli birçok ülkede kullanılabilir hale geldiği biliniyor.
Türkiye’de HPV aşısı ulusal aşı programında yer almamaktadır. Sağlık Bakanlığı Türkiye’de iki tip HPV aşısını onayladı: Gardasil ve Cervarix. Türkiye’de HPV aşıları sigorta kapsamında olmadığından aşının 3 doz fiyatı 10.000 TL civarındadır.
HPV aşısının tüm ülkelerde ulusal aşı programında yer almaması aşı bulunabilirliğini olumsuz etkilemektedir. Ayrıca HPV aşısının algılanış şekli de özellikle kadınlar açısından aşılamanın önünde engeller oluşturuyor.
HPV aşısının maliyeti, kadınların cinsel deneyimleri ve HPV’nin kamusal hayatta ahlaki bir sorun olarak görülmesi insanların aşıdan kaçınmasına neden oluyor.
HPV cinsel yolla bulaşan bir hastalık olduğundan sosyal ve ahlaki standartlara göre damgalanmaktadır. HPV’nin neden olduğu en yaygın hastalığın rahim ağzı kanseri olması nedeniyle kadınların risk altında olduğu söylenebilir. Ayrıca sauna, hamam, umumi tuvalet gibi yerlerden de HPV bulaşabilmektedir.
HPV’ye karşı sosyal korumanın bireysel sorumlulukla sağlanabileceği varsayılmaktadır. Bu durumda hastalığa yakalanan kadınların sorumlusunun ataerkil toplum yapısı olduğu görülüyor. Özellikle HPV aşısının maliyeti, evlilik planlaması, kadın hastalıklarının görülme sıklığı, HPV hakkında bilgi eksikliği ve HPV aşılarının güvenilmezliği gibi faktörler kadınların HPV aşısına erişiminin önündeki engellerden bazılarıdır.
Bu yazı cdc adresinden derlenmiştir.