Dünyanın kutup bölgeleri baş döndürücü bir hızla erirken, bilim insanları dünyayı yükselen deniz seviyelerinden korumak için buz tabakalarının çevresinde dev su altı “perdeleri” oluşturma fikri üzerinde çalışıyor. Uluslararası ilişkiler uzmanları, radikal jeomühendislik projelerinin tehlikelerinin ötesinde, planın daha önce hiç görmediğimiz türden siyasi huzursuzluklara yol açabileceği konusunda uyarıyor.
Ocak 2024’te Nature dergisinde açıklanan varsayımsal plan, deniz tabanına sabitlenmiş 100 metre yüksekliğinde yüzen bir “perde” inşa etmeyi ve Batı Antarktika Buz Tabakası gibi savunmasız buz tabakalarının etrafında 80 kilometre uzanmayı içerebilir.
Araştırmacılar, “[fikrin] işe yarayıp yaramayacağına dair kesinlikle hiçbir fikirleri olmadığını” kabul ettiler, ancak bunun önümüzdeki yıllarda deniz seviyesinin felaketle sonuçlanacak yükselişini önlemek için bir seçenek olarak araştırılması gerektiğini kaydettiler.
Yeni bir çalışma, jeomühendislik mega projesinin en güneydeki kıtayı “uluslararası bir çekişme noktası” haline getirebileceğini öne sürerek tartışmayı yoğunlaştırıyor.
Antarktika uluslararası ilişkilerde büyük bir anormalliği temsil ediyor. Düzinelerce ülke, bölgedeki askeri faaliyetleri, nükleer denemeleri ve madenciliği yasaklayan 1959 Antarktika Antlaşma Sistemi’nin imzacısıdır.
Yedi ülke (Arjantin, Avustralya, Şili, Fransa, Yeni Zelanda, Norveç ve Birleşik Krallık) Antarktika’da toprak iddiasında bulundu, ancak bu iddialar anlaşma tarafından fiilen “donduruldu”. Bazı bölgesel örtüşmelere rağmen (İngiltere, Şili ve Arjantin arasında) anlaşma kıtadaki çatışmaları önlemeyi başardı (en azından şimdiye kadar).
Yeni bir çalışma, Buz Perdesi Projesi’nin bu uzun süredir devam eden barışı bozarak egemenlik, güç ve güvenlik konusunda yeni tartışmalara yol açma potansiyeline sahip olduğunu ileri sürüyor.
Antarktika Antlaşması sistemi toprak iddialarını askıya alırken, jeomühendislik gibi eylemlerin belirli ülkelerin çıkarlarını veya iddialarını ilerlettiği veya zayıflattığı şeklinde algılanabileceği durumlarda gerilime yer bırakarak bunları çözmez. “Bu makale, bilim ve teknolojinin büyüleyici yüzeyinin ardında saklanan siyasi ve hukuki “gölgelere” ışık tutuyor. Bununla birlikte, toplum üyelerinin, bu tür olumsuz yönleri derinlemesine anlayarak, bu teknolojilerin geliştirilmesi konusunda kararlar vermesi gerektiğine inanıyoruz.” dedi çalışmanın yazarı ve Japonya’daki Kobe Üniversitesi’nden uluslararası hukuk araştırmacısı Shibata Akiho, yaptığı açıklamada . .
Makalede incelenen en şok edici senaryolardan birinde araştırmacılar, Antarktika yapısının ova topraklarına zarar vermek için “siyasi veya terörist şantaj amacıyla sabote edilip edilemeyeceğini veya saldırıya uğrayıp uğrayamayacağını” değerlendiriyor.
“Bu senaryolar ne kadar zorlayıcı olursa olsun, bu güvenlik risklerinin olasılığı, sunulan kamu mallarının güvenliğinin iyileştirilmesine yönelik sonuçlar doğurmaktadır. Buna göre, altyapının kontrol edilmesi ve korunması gerekiyor; bu, Antarktika’daki polislik ve güç kullanımı açısından ciddi sonuçlar doğuracak, kıtanın şu anda askerden arındırılmış olduğu ve gezegende hiçbir zaman böyle bir silaha sahip olmayan tek yer olduğu göz önüne alındığında, . savaş,” diye yazıyor gazete.
Makale, önümüzdeki varsayımsal durumun nasıl ele alınabileceğini görmek için önceki tartışmalara bakıyor. Örneğin araştırmacılar, Antarktika’da madencilikle ilgili hararetli tartışmaların 1980’lerde alevlendiğini, ancak 1991’de Antarktika’da madenciliği süresiz olarak aktif olarak yasaklayan “Antarktika Anlaşması Çevre Protokolü” ile başarıyla çözüldüğünü belirtiyorlar.
Öte yandan belki de biraz acelemiz var. Buz tabakalarının erimesinin ve deniz seviyelerinin yükselmesinin ana nedeni olan iklim değişikliğinin ele alınamaması, büyük ölçüde uluslararası toplumun ve politika yapıcıların anlamlı bir küresel değişim elde edememesine bağlanabilir.
Dünya gerilimin arttığı yeni bir döneme girerken, bırakın çatışmayı önlemek için gereken jeopolitik anlaşmaya varmak şöyle dursun, bu büyüklükte devasa bir mühendislik mega projesini koordine edebilmemiz bile pek mümkün görünmüyor. Çalışmanın yazarları makalede şöyle yazıyor: “Büyük güçler arasındaki artan uluslararası rekabet ve stratejik rekabetin mevcut ortamında, teklif edilen buzul jeomühendislik altyapıları için gereken uluslararası işbirliği seviyesine ulaşmak oldukça düşük bir diplomatik başarı olacaktır.”
Bu yazı International Affairs adresinden derlenmiştir.